Ka nisur që prej paradites së kësaj të mërkure dhe është ende në vijim seanca e tretë në Gjykatën Kushtetuese, ku po diskurtohet mbi shembjen e Teatrit Kombëtar, ligjin special Fusha, si dhe vendimin e këshillit bashkiak të Tiranës që i dha vulën përfundimtare shembjes së godinës historike në zemër të kryeqytetit.
Gjykata zgjeroi dje objektin e hetimit, mbi vendimin e Këshillit Bashkiak, ndërsa sot pritet që të vendoset dhe për kërkesën tjetër të presidencës, që të pezullohet çdo lloj punimi mbi truallin ku ishte i vendosur Teatri Kombëtar.
Në fjalën e saj në seancë, përfaqësuesja ligjore e Këshillit të Ministrave, Elira Kokana ka theksuar se nuk mund të vihet në lëvizje Gjykata Kushtetuese nga presidenti i republikës për një pronë, pasi nuk është në objektin e juridiksionit të saj.
Kjo çështje sipas Kokënës gjykohet nga Gjykata e faktit.
Në fjalën e saj Kokona theksoi se gjyqtarët kushtetues nuk mund të vlerësojnë nëse një godinë mbart vlera kulturore dhe se është UNESCO që e bën një gjë të tiilë. Për sa kohë që teatri nuk ka qenë monument kultore nuk ka asnjë shkelje ligjore sipas Kokonës.
“Në fakt kur po dëgjoja rethanat e treguara nga relatorja, akoma më shumë u binda se kjo që po them është e vërtetë. Rrethanat e treguara nga relatorja i përkisnin një gjykimi kushtetues. Rrethanat mbi të cilat bazohej kërkesa, janë në fakt aspak të denja për një gjykata kushtetuese, aspak të denja për një insitucion ëpr të cilin ligjvënësi kushtetues e ka veshur me një përgjegjësi që është përgjegjësia e mbajturit lar të gjykimit kushtetues.
A mundet gjykata kushtetuese të vihet në lëvizje nga presidenti i republikës për një pronë? A mundet GJK të marë në shqyrtim nëj çështje të cilën tashmë, me praktikë të konsoloduar, gjyaktat e faktit i marrin nën shqyrtim. Gjyakta e faktit marrin nën shqyrtim vendimet e Këshillave Bashkiak. Gjykatat e faktit marrin nën shqyrtim aktet e karakterit individual.
Fakti i qartë ligjor i bazuar në legjislacionin ën fuqi është absolutisht i qartë për të gjithë, përfshirë edhe presidentin, përfshirë edhe të gjitha palët në proces. Godina e cila për fat të keq jemi mbledhur këtu, sepse duhet tëi shim mbledhur këtu për një çështje kushtetues, jemi këtu për të gjykuar nëse në disa urhdhëra fillojnë prej vitit 200 specialistët e trashëgimisë kultore kanë gjykuar drejtë apo jo vlerën e një godine apo jo. Nuk është objekt gjykimi kushteutes, nuk është merit dhe vlerësim që duhet të harxhojë gjykatësi kushtetues.
Godina e Teatrit Kombëtar nuk ka pasur vlerë kulturore. Pronat të cilat mbarin vlerë kulturore vihen shpesh në statuse speciefike që ndahen në statuse dikur monument kulture apo në zona të mbrojtura apo në asamble të caktuar muzeal apo në mbrojtje paraprake. Në çdo rast është vlera kulturore që duhet t’i identifikohet nga institucionet e specializuara, jo nga presidenti, jo nga ndonjjë gjykatë, por nga UNESCO, nuk ka gjyakta që të mblidhen e të thonë që objekte të caktuar të kenë vlerë kulturore.
Institucionet artëdashëse, institucionet që mbarin vlera të mëdha qytetare, nuk mbartin rol publik. As në përcaktimin e lsitës së vlerave të një shteti, as në përcaktimin e vlerave kultore botërore sepse kjo fushë është përcaktuar në mënyrë eskluzive, i detikohet nëj procedure specifike dhe entiteteve epecifike. Është fakt që insituconet publike shqiptare prej vitit 2000 kanë analizuar jo vetëm Teatrin kombëtar por një seri godinash që mund tëm mbartin vlera kulturore dhe në mënyrë konstate insitucionet e specializuara të trashëgimisë kultuore, të cilat unë mendoj se është e vëzhtirë që çdo qytetar të gjykojë, apo një gjyqtar kushtetues të gjykojë nëse kanë zbatuar drejtë mënyrën se si caktohen vlerat kulturore.
Kjo gjyaktë ka rolin e vështirë, të mundet të mbledhë me qiri, të mund të mbledhë fakte, të mund të mbledhë parametra tektnik për të identifikaur diçka që jashtë mënyrës së saj të vlerësimit.
Në vite asnjëherë nuk i është dhënë statusi monument kulture“, ka deklaruar Kokona.
fax web
