Komisioni i Venecias ka dalë me një deklarate zyrtare pas zbardhjes së Opinionit të kërkuar nga Kuvendi i Shqipërisë lidhur me mandatin e deputetes socialiste, Olta Xhaçka.
Në deklaratë thuhet se vendimet e Gjykatës Kushtetuese janë të detyruara për t’u zbatuar, por shtohet fakti që normar e reja i krijon vetëm Legjislativi.
“Kushtetuta mund të përjashtojë disa çështje nga vendimmarrja parlamentare, por nëse Kushtetuta shpall fuqinë e parlamentit për të vendosur (pra, për të votuar) mbi një çështje të caktuar, përmbajtja e asaj vote duhet të përcaktohet lirshëm nga secili deputet dhe nuk mund të imponohet”, thuhet ndër të tjera në deklaratën e Venecias.
Njoftimi i plotë:
Venecia, 10.12.2024 – Me kërkesë të Kryetarit të Kuvendit të Republikës së Shqipërisë, Komisioni Evropian për Demokraci përmes Ligjit (Komisioni i Venecias) ka përgatitur opinionin e tij mbi zbatimin nga Parlamenti të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese në Shqipëri.
Në kontekstin e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese që kanë anuluar dy vendime të Kuvendit për të mos e paraqitur çështjen e papajtueshmërisë së një prej anëtarëve të tij në atë Gjykatë, Komisioni i Venecias iu përgjigj disa pyetjeve të përgjithshme të ngritura nga Kryetari. Parlamenti shqiptar ka njohur natyrën detyruese të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, por ka kërkuar pikëpamjet e Komisionit mbi mënyrën e përmbushjes së këtij detyrimi. Komisioni i Venecias nuk komentoi ose interpretoi vendime specifike të Gjykatës Kushtetuese.
Së pari, Komisioni iu përgjigj pyetjeve: cilat standarde rregullojnë mandatin e një deputeti në një demokraci parlamentare përfaqësuese dhe në çfarë rrethanash mund të detyrohet një deputet të votojë në një mënyrë të caktuar? Komisioni shqyrtoi në thellësi marrëdhënien midis parimit të mandatit të lirë në një demokraci parlamentare përfaqësuese dhe karakterit detyrues të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese. Ai këmbënguli në detyrimin e institucioneve shtetërore, përfshirë parlamentin, për të respektuar Kushtetutën dhe vendimet e Gjykatës Kushtetuese si një element kyç i shtetit të së drejtës. Një zbatim i tillë nuk duhet të kushtëzohet nga vota e një shumice parlamentare. Kushtetuta mund të përjashtojë disa çështje nga vendimmarrja parlamentare, por nëse Kushtetuta shpall fuqinë e parlamentit për të vendosur (pra, për të votuar) mbi një çështje të caktuar, përmbajtja e asaj vote duhet të përcaktohet lirshëm nga secili deputet dhe nuk mund të imponohet.
Së dyti, Komisioni trajtoi standardet ndërkombëtare mbi papajtueshmërinë, si dhe praktikën shtetërore në këtë fushë, përfshirë rolin e organeve legjislative dhe gjyqësore. Komisioni përcaktoi “papajtueshmërinë” si një situatë që pengon deputetët të përmbushin mandatin e tyre për shkak të konflikteve me një pozicion tjetër, publik ose privat. Normalisht, personat që kanë dy funksione që janë të papajtueshme duhet të zgjedhin njërin prej tyre. Nëse nuk e bëjnë, pasojë e zakonshme është humbja e mandatit të tyre. Standardet ndërkombëtare imponojnë pak raste papajtueshmërie, si për shembull midis të qenit deputet dhe gjyqtar. Në shumicën e vendeve, organet legjislative rrallëherë kanë fjalën e fundit për përcaktimin e papajtueshmërisë, por apeli në një gjykatë të zakonshme ose kushtetuese është i mundur.
Lidhur me pyetjen nëse një Gjykatë Kushtetuese mund të krijojë norma të reja, Komisioni i Venecias u përgjigj se krijimi i normave të reja kushtetuese i përket legjislativit, ndërsa Gjykata Kushtetuese ka detyrën e interpretimit autoritativ të normave ekzistuese.
Komisioni i Venecias mbetet në dispozicion të autoriteteve shqiptare për ndihmë të mëtejshme në këtë çështje.
Top Channel
