Europol ka publikuar raportin e tij sesi rrjetet kriminale më të rrezikshme në Bashkimin Evropian po abuzojnë me strukturat legale të biznesit për të forcuar fuqinë dhe zgjeruar operacionet kriminale.
Ata përdorin kompanitë për të pastruar paratë dhe mposhtur konkurrencën, për të krijuar monopole dhe për të minuar ata që veprojnë sipas ligjit. Në Itali në një kohë nuk ishte e mundur të ndërtohej pa mafia.
Droga u gjet në kontejnerë që i përkisnin kompanive legjitime në Plloçë. Fjalia “Ata dyshohet se janë anëtarësuar në një organizatë kriminale dhe kanë kryer veprën penale të shkeljes së besimit në besimin ekonomik” mbush shpesh rubrikat e gazetave.
Tani Europol ka publikuar një raport “Shfrytëzimi i legjitimitetit: Si rrjetet kriminale më të rrezikshme të BE-së abuzojnë me strukturat ligjore të biznesit”.
Ky raport bazohet në studimin e Europol të prillit 2024, “Dekodimi i rrjeteve kriminale më të rrezikshme të BE-së”, i cili identifikoi abuzimin e strukturave legale të biznesit si një karakteristikë kryesore të këtyre rrjeteve.
Me kërkesë të Këshillit për Drejtësi dhe Çështje të Brendshme të Bashkimit Evropian, Europol ka bërë një vlerësim të detajuar për të dhënë njohuri shtesë për mënyrën, arsyet dhe vendet ku ndodh ky abuzim, shkruajnë ata në komunikatë.
Në terma laikë, kriminelët pastrojnë para nga aktivitete të paligjshme, për shembull, shitja e drogës ose shantazhi përmes bizneseve të ligjshme. Ata përdorin kompani transporti për të kontrabanduar drogë, njerëz, armë. Ata përmbysin kompanitë konkurruese që operojnë legalisht në mënyrë që të vendosin një monopol dhe të rrisin fuqinë.
“Bizneset që kërkojnë transaksione me para në dorë, në veçanti, përdoren për të maskuar aktivitetet e pastrimit të parave, duke krijuar avantazhe të padrejta që minojnë sipërmarrjet legjitime”, thuhet në studim.
Sipas të dhënave të Europol, 86 për qind e rrjeteve kriminale më të rrezikshme të BE-së përdorin struktura biznesi legale për të fshehur atë që bëjnë, për të lehtësuar pastrimin e parave dhe për të zgjeruar rrjetin e tyre kriminal.
Kërcënimi më i madh është infiltrimi i anëtarëve të organizatave kriminale në menaxhim dhe administrim, si dhe kur ata janë pronarë.
Kompanitë pronarët e të cilave janë anëtarë të organizatave kriminale përziejnë aktivitete të ligjshme dhe të paligjshme ose janë thjesht ‘fronte’, pra ekrane. Një kërcënim i madh janë edhe individët që abuzojnë me pozitat e tyre legjitime në kompani apo institucione publike për të ndihmuar organizatat kriminale.
“Këta individë, shpesh punonjës, menaxherë apo drejtorë, përdorin qasjen, njohuritë dhe ndikimin e tyre për të mbështetur aktivitetet kriminale”, shkruan Europol. Ata theksojnë se kjo nuk vlen vetëm për kriminelët më të rrezikshëm që merren me kontrabandën e drogës dhe armëve dhe as për mafinë klasike.
Kërcënim për funksionimin normal të shoqërisë janë edhe zyrtarët publikë që merren me korrupsion, si dhe drejtues e drejtorë të kompanive private që përdorin vepra kriminale për nxjerrjen e parave nga kompanitë, aplikojnë në tender publikë me qëllim vjedhjen e parave, si dhe ata që me dashje detyrojnë kompanitë në falimentim për të përfituar përfitime të panevojshme nën maskën e rrethanave fatkeqe.
Europol nxjerr në pah katër përfundime të rëndësishme nga hulumtimi.
Pronësia dhe infiltrimi kriminal
Infiltrimi i nivelit të lartë ose kontrolli i plotë mbi çështjet ligjore i lejon rrjetet kriminale të kombinojnë pa probleme aktivitetet legale dhe të paligjshme. Disa kompani u krijuan vetëm si fronte për operacione kriminale, ndërsa të tjera u morën për t’i shërbyer qëllimeve kriminale afatgjata.
Abuzimi ndërkombëtar
Megjithëse abuzimi me strukturat legale të biznesit është një fenomen global, shumica e kompanive të abuzuara ose të infiltruar nga rrjetet kriminale me bazë në BE (70 për qind) operojnë brenda BE-së ose në vendet fqinje. Megjithatë, një pjesë e konsiderueshme e rrjeteve kriminale të BE-së janë të lidhura me strukturat ligjore të vendosura në pjesë të tjera të botës. Strukturat e biznesit të infiltruar kriminalisht ndodhen në pothuajse 80 vende të botës.
Kërcënimet e brendshme
Punonjësit, menaxherët ose CEO-t në pozicione ligjore po shfrytëzohen gjithnjë e më shumë nga rrjetet kriminale për të fituar qasje, njohuri dhe ndikim mbi operacionet e biznesit.
Mundësimi i llojeve të shumta të krimit
Kompanitë e kontrolluara në mënyrë kriminale shpesh shërbejnë disa rrjete njëkohësisht, duke mundësuar forma të ndryshme të krimit të rëndë dhe të organizuar.
Shembull është një organizatë kriminale që për 10 vitet e para krijoi një rrjet kompanish që merren me tregtinë ndërkombëtare të frutave në vende të ndryshme të Evropës, për të transportuar kokainë dhe banane. Një pjesë e saj përfundoi në portin e Ploçës, si dhe në një degë të një rrjeti me pakicë në të njëjtin qytet.
Rrjeti i kompanive po zgjerohet, dhe aktorët kryesorë kontrollojnë anëtarët më të ulët të organizatës që hapin kompani ndërkombëtare në BE.
Anëtarët e tjerë janë përgjegjës për logjistikën e kompanisë dhe bashkëpunimin me doganat oficerët e zbatimit të ligjit, ose monitorimin e kufijve dhe shkëmbimin e informacionit në mënyrë që transporti të mund të vazhdojë pa probleme.
Disa arrijnë deri aty sa të depërtojnë vetë në doganë. Ka edhe ndërmjetës që janë lidhja midis kompanive evropiane dhe kompanive në Amerikën e Jugut.
Magazina e cigareve ilegale
Ata studiuan 821 nga rrjetet kriminale më të rrezikshme, dhe rezultatet thonë se janë në të gjithë sektorët. Tre sektorët më të prekur janë logjistika, bizneset me para në dorë (veçanërisht hoteleria) dhe ndërtimi. Kompanitë në këto zona përdoren për pothuajse të gjitha krimet, përveç krimit kibernetik
Kompanitë që merren me logjistikë përdoren më së shumti për kontrabandë, por edhe për transportin e automjeteve të vjedhura dhe mallrave luksoze të falsifikuara si çanta dhe këpucë.
Kjo përfshin abuzimin e kompanive të taksive për transportin e njerëzve, për shembull kontrabandën e migrantëve. Kur bëhet fjalë për bizneset që merren kryesisht me para të gatshme, ato përdoren për shpërndarje droge, zhvatje, shantazh, kontrabandë emigrantësh dhe tregti armësh, por duke kontraktuar punë në ambiente të tilla hotelerie, mallrat ilegale shiten prej andej ose janë fronte standarde, shkruan Kosova Press.
Kompanitë e ndërtimit përdoren më së shumti për pastrim parash, krime kundër interesit publik, nxjerrjen e parave përmes tenderëve publikë dhe kontrabandimin e emigrantëve.
Përveçse mund të shërbejnë si kompani në të cilat investohen paratë e përfituara përmes aktiviteteve kriminale, duke “pastruar” kështu paratë, ato shpesh përdoren edhe për të marrë me qira magazina që më pas përdoren për aktivitete të paligjshme.
