Për pesë sekonda, në orën 12:33 të mesditës së së hënës (ora lokale), 15 gigavat (GW) të gjenerimit të energjisë elektrike u zhdukën nga sistemi i Spanjës.
Madhësia e kësaj humbjeje ishte ekuivalente, sipas burimeve qeveritare, me 60% të energjisë elektrike të konsumuar në atë kohë në vend. Këto pesë sekonda, shkruan gazeta El Pais në artikullin e saj të sotëm, ishin të mjaftueshme për të shkaktuar një shembje të sistemit dhe orë të tëra kaosi.
Pothuajse 24 orë më vonë, normaliteti u rikthye në Spanjë dhe Portugali, të cilat u goditën nga ndërprerja e energjisë elektrike dje. Kompania spanjolle e menaxhimit të rrjetit të energjisë elektrike Red Electrica njoftoi se këtë mëngjes ishte në gjendje të mbulonte 99.16% të nevojave, pra pothuajse të gjithë kërkesën për energji elektrike në Spanjë, megjithëse qarkullimi i shumicës së trenave në vend ende nuk është rivendosur. Të gjitha nënstacionet në Spanjë ishin në funksion këtë mëngjes, vuri në dukje Red Electrica në një postim në mediat sociale X. “Ne vazhdojmë të punojmë nga qendra e kontrollit elektrik për të siguruar kthimin absolut në normalitet të sistemit“, shtoi ai.
Çfarë dimë deri më tani për ndërprerjen e energjisë elektrike në Gadishullin Iberik
Gadishulli Iberik, sipas gazetës spanjolle, përjetoi dje një ndërprerje të paparë ndonjëherë të energjisë elektrike që zhyti në errësirë rajonet kontinentale të të dy vendeve. “Në më shumë se 40 vjet punë në këtë sektor, nuk kam parë kurrë diçka të tillë”, tha Jorge Fabra, ish-president i Red Eléctrica.
Edhe pse problemi është zgjidhur tani, pyetja kryesore mbetet: çfarë ndodhi saktësisht? “Ne nuk po përjashtojmë asnjë mundësi. Nuk i dimë shkaqet,” tha kryeministri spanjoll Pedro Sanchez në konferencën e tij për shtyp dje .
Skenarët e mundshëm dhe heshtja e autoriteteve spanjolle
As Pedro Sanchez dhe asnjë zyrtar tjetër nuk kanë bërë, deri më tani, ndonjë deklaratë në lidhje me shkaqet e rënies së rrjetit. Burime qeveritare theksojnë se “nuk do të bëhen spekulime”. Sanchez i bëri thirrje publikut të mos riprodhojë “informacion të pakonfirmuar”.
Në orët e fundit, siç kujton El Pais, kanë qarkulluar teori të ndryshme, disa prej të cilave janë hedhur poshtë. Reuters kishte raportuar se REN (ofruesi portugez i energjisë elektrike) ia atribuoi defektin një fenomeni të pazakontë të motit në Spanjë. Megjithatë, REN zyrtarisht e mohoi këtë version.
Presidenti i Andaluzisë, Juan Manuel Moreno Bonilla, tha se, sipas të dhënave nga qendra lokale e sigurisë kibernetike, “vetëm një luftë kibernetike mund të shkaktojë një ndërprerje të një shkalle të tillë”. Megjithatë, disa orë më vonë, nënkryetarja e Komisionit Teresa Ribera siguroi se “nuk ka indikacione” për një gjë të tillë.
Qendra Kombëtare Kriptografike (pjesë e Qendrës Kombëtare të Inteligjencës së Spanjës (CNI)) tha se po hetonte mundësinë e një sulmi kibernetik. Komanda e Përbashkët Kibernetike e Ministrisë së Mbrojtjes po shqyrton gjithashtu mundësinë.
Ekspertët bien dakord kur thonë se, ndërsa teknikisht është e mundur të shkaktohet një ndërprerje e tillë e energjisë, kjo do të kërkonte një planifikim jashtëzakonisht kompleks dhe të koordinuar. “Një ndërprerje e kësaj madhësie përmes një sulmi kibernetik është shumë e vështirë të arrihet për shkak të shpërndarjes dhe fragmentimit të rrjeteve”, shpjegon Martín Vigo, një ekspert për kërcënimet kibernetike. Lucas Olejnik i King’s College London i thotë El Pais se “një hetim i detajuar është i nevojshëm për të nxjerrë përfundime të sigurta“.
Nuk ka pasur incidente të kësaj shkalle më parë në Spanjë. Ndërprerjet e vetme të energjisë të regjistruara nga sulmet kibernetike ndodhën në Ukrainë në vitet 2015 dhe 2016, ku Rusia u fajësua për sulmet.
Instituti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (INCIBE) dhe Qendra Kombëtare Kriptologjike kanë paralajmëruar më parë për rritjen e frekuencës, kompleksitetit dhe ashpërsisë së sulmeve kibernetike, duke theksuar se rreziku për infrastrukturën kritike është vazhdimisht në rritje.
