Një ekip ndërkombëtar studiuesish ka zbuluar për herë të parë gjene të lashta (aDNA) nga Papua Guinea e Re dhe Arkipelagu Bismark. Duke kombinuar ADN-në e lashtë, të dhënat dietike dhe gjuhësinë, ata kanë zbuluar më shumë rreth migrimit të shumë popujve të lashtë të Paqësorit, përfshirë paraardhësit e maorive.
Një studim i ri i botuar në revistën Nature Ecology and Evolution e përshkruan këtë përdorim të ADN-së si një “makinë kohe”, që na lejon të udhëtojmë në të kaluarën e lashtë dhe të zbulojmë detaje befasuese rreth kulturës, historisë dhe komunitetit.
“Kërkimi revolucionar zbulon diçka të jashtëzakonshme: kulturat e Ishujve të Paqësorit kanë qenë shumë më të larmishme dhe më komplekse nga sa kemi menduar ndonjëherë,” tha Monica Tromp nga Southern Pacific Archaeological Research. “Këto komunitete nuk përfaqësonin një grup të vetëm, por një mozaik të pasur kulturash dhe popujsh të ndryshëm.”
Një nga pyetjet kryesore që ADN-ja e lashtë ndihmoi të sqarohej lidhet me migrimin dhe vendosjen e banorëve të hershëm të Paqësorit. Studiuesit kanë pyetur nëse popujt që u vendosën në ishujt e Oqeanisë Perëndimore u përzien me ata që erdhën nga Guinea e Re, apo përzierja ndodhi diku tjetër?
Studimi i ri mbështet teorinë se përzierja ndodhi në vetë ishujt, jo më parë. Kjo u konfirmua nga zbulimi i individëve me prejardhje papuase në ishullin Watom në Arkipelagun Bismark, që gjithashtu dëshmon aftësitë e avancuara lundruese të këtyre komuniteteve.
“Ata ishin disa nga eksploruesit dhe lundruesit më të mëdhenj të botës, që lundruan drejt horizontit të pafund blu shumë kohë përpara se europianët të guxonin të largoheshin nga bregdetet e tyre,” tha Tromp.
Për më tepër, analiza e dy komuniteteve në Bregun Jugor të Papua Guinesë së Re, të vjetër 500 deri në 150 vjet, zbuloi lidhje kulturore dhe tregtare mes tyre. Edhe pse jetonin afër, analizat treguan se prejardhja e tyre gjenetike ishte ndarë që para 650 vitesh. Kjo ndarje sugjeron se komunitetet ishin formuar nga ndikime dhe rrjete ndërveprimi të ndryshme.
Rajoni i Ishujve të Paqësorit ka qenë gjithmonë me rëndësi historike. Guinea e Re u popullua që 50,000 vite më parë dhe luajti një rol kyç në lundrimet e hershme, duke shërbyer si pikënisje për eksplorimin e Paqësorit.
Popujt e lashtë të njohur si Lapita, që ishin lundrues të shkëlqyer, kanë lënë gjurmë të artit dhe bujqësisë së tyre në Vanuatu, Tonga e Samoa. Ishulli Watom, ku u gjetën gjurmët gjenetike të papuasve të lashtë, është gjithashtu vendi ku misionarët e hershëm zbuluan për herë të parë enë qeramike të stilit Lapita. Individët e analizuar në studim ishin më të rinj se qeramika, që sugjeron se popullsitë nuk u përzien biologjikisht, edhe pse bashkëjetuan në ishull.
Përdorimi i gjeneve të lashta për të mësuar më shumë rreth paraardhësve tanë është një përparim i madh shkencor. Në rastin e banorëve të Paqësorit, po u jep studiuesve një pasqyrë më të afërt mbi larminë gjenetike dhe historike të këtyre popullatave pak të studiuara.
“Kjo analizë e ADN-së, që bëri të mundur këto zbulime, do të kishte qenë e pamundur vetëm një dekadë më parë,” tha Tromp. “Klimat tropikale të nxehta dhe të lagështa zakonisht shkatërrojnë materialin gjenetik, por teknikat e reja kanë hapur kapituj të rinj të historisë njerëzore që dikur ishin të humbur.” / Discover Magazine – Syri.net
