Dikur gruaja më e urryer në Europë, Marie Antoinette u shpall fajtore për gjithçka: një kokëboshe e dhënë pas luksit, një konspiratore dhe një shpenzëtare e papërgjegjshme dhe më pas u ekzekutua publikisht. Por një ekspozitë e re në Londër hedh dritë mbi mitet që e rrethojnë atë dhe ngre pyetjen: a ishte ajo viktimë e thashethemeve dhe propagandës?
“Të gjitha sytë do të jenë mbi ty”, e paralajmëroi nëna e saj, Maria Tereza e Austrisë, në vitin 1770, kur arkidukesha 14-vjeçare Maria Antonia po përgatitej të martohej me të ardhurin mbret të Francës, Luigji XVI. Por vëmendja që ajo do të përjetonte si Marie Antoinette, ishte shumë më mizore se ç’pritej. Ajo u bë simboli i gjithçkaje që populli e urrente te monarkia: një jetë e shfrenuar, luksozë e tepruar dhe mungesë totale e ndjeshmërisë ndaj varfërisë së popullit.
Sot, muzeu Victoria & Albert në Londër po hap një ekspozitë madhore, në përvjetorin e 270-të të lindjes së saj. Kuratorja e ekspozitës, Dr. Sarah Grant, e quan Marie Antoinette “mbretëresha më në modë, më e vëzhguara dhe më kontroversja në histori”, ndërsa ekspozita ka për qëllim të hedhë poshtë disa nga mitet më të përhapura për të.
Fjalët që i atribuohen shpesh – “Le të hanë ëmbëlsira” – në fakt nuk janë thënë kurrë prej saj. Kjo shprehje gjendet për herë të parë në një vepër të Rousseau të shkruar në vitin 1765, kur ajo ishte vetëm 10 vjeç dhe jetonte ende në Austri. Megjithatë, thashethemet e asaj kohe e transformuan këtë koment në një simbol të arrogancës së saj të supozuar.
Një tjetër skandal i rremë, çështja e gjerdanit me mbi 600 diamante, e dëmtoi rëndë imazhin e saj. Edhe pse ajo u shpall e pafajshme, ky incident i dha fund çdo iluzioni se mbretëresha ishte e ndarë nga luksit dhe shpenzimet e tepruara.
Marie Antoinette ishte edhe një ikonë stili: veshjet e saj të stolisura, frizurat gjigante dhe shijet e sofistikuara ndikuan në modë për dekada – madje edhe sot. Emra si Madonna, Rihanna, Vivienne Westwood apo Dior kanë gjetur frymëzim te ajo. Në ekspozitë gjenden edhe këpucët rozë të dizajnuara nga Manolo Blahnik për filmin “Marie Antoinette” (2006) të Sofia Coppola.
Ajo u pagëzua me nofkën “Madame Déficit” për shpenzimet e saj të mëdha, por faktet tregojnë se ishte një shënjestër e padrejtë. Sipas kuratores Grant, buxheti i saj vjetor për garderobën ishte sa 1 milion dollarë sot, ndërsa Franca harxhoi mbi 11 miliardë dollarë në Luftën për Pavarësinë e Amerikës. Në të vërtetë, ajo shpenzonte më pak se vëllezërit e burrit të saj, por si e huaj, u bë kokë turku për gjithë problemet financiare të vendit.
Edhe kur u përpoq të tregonte më shumë modest, u sulmua. Kur vendosi të vishte fustane më të thjeshta në vitin 1783, u kritikua për “çbërje të imazhit mbretëror”. Gjithashtu, dhuronte rrobat e saj stafit, birësoi fëmijë – përfshirë një djalë nga Senegali – dhe refuzonte dhurata luksoze nga bashkëshorti.
Ajo u akuzua për gjithçka: që nga marrëdhënie të shumta seksuale, orgji dhe madje edhe incest – akuzat që sot konsiderohen shpifje me bazë të thellë mizogjinie. Biografitë e shkruara nga meshkuj në shekullin XIX forcuan stereotipin e një gruaje boshe dhe të shthurur. Në të vërtetë, ajo ishte e turpshme, flirtonte pak, nuk pinte dhe urrehej të shihej lakuriq edhe nga shërbyeset e saj.
Historianët theksojnë se ajo ishte një nënë e përkushtuar dhe për herë të parë një mbretëreshë që ushqente me gji fëmijët e saj. Portreti i saj i njohur me veshje “fshatareske” që dikur u kritikua tregon një figurë të ndjeshme dhe më njerëzore.
Në fund, ajo u bë viktimë e një sistemi që kërkonte ndryshim. Si simbol i luksit të “Ancien Régime”-it, ajo u çua në gijotinë në 1793, në një skenë tragjike që ka lënë gjurmë në historinë franceze.
© SYRI.net
