Realizimi i projektit të ndërlidhjes së energjisë elektrike Greqi-Egjipt do të jetë testi vendimtar i marrëdhënieve greko-turke gjatë muajve të ardhshëm. Kablloja që do të vendoset për të lidhur elektrikisht Greqinë dhe Egjiptin do të zhvillohet në zonën që demarkohet “de facto” midis Athinës dhe Kajros që prej gushtit 2020 dhe është garanci për legjitimitetin ndërkombëtar të projektit. Problemi qëndron në faktin se nga pikëpamja turke, ndërlidhja e energjisë elektrike greko-egjiptiane do të kalojë përmes zonave të demarkuara mes Ankarasë dhe qeverisë së mëparshme të Unitetit Kombëtar Libian.
Reagimet ekstreme retorike të ditëve të fundit nga ana e Ankarasë janë tregues i acarimit të turqve, por ajo që i tërbon mw shumw është qëndrimi i Kajros. Nga Athina, presidenti egjiptian Abdel Fattah al-Sisi shprehu dëshirën e tij për të eksportuar gazin natyror të vendit të tij në Evropë me Greqinë si pikën e parë të hyrjes.
Kajro nuk është i interesuar për Turqinë, për arsye përtej problemeve politike. Gazi natyror i bollshëm i Egjiptit mund të kthehen në një Evropë të etur për energji prej më shumë se 600 milionë banorësh dhe të ofrojnë një alternativë për BE-në, por edhe një treg të qëndrueshëm për Egjiptin. Nëse kësaj i shtojmë potencialin e madh për prodhimin e energjisë fotovoltaike në shkretëtirë atëherë bëhet e qartë se Egjipti mund të jetë një burim i besueshëm alternativ energjie për Evropën.
Reagimi turk vjen për faktin se pavarësisht përpjekjeve të Ankarasë për t’u rilidhur me Kajron, qeveria Sisi po vendos një sërë kushtesh të pathyeshme që Recep Tayyip Erdogan nuk është në gjendje t’i përmbushë. E para ka të bëjë, natyrisht, me ndërprerjen e lidhjeve me Vëllazërinë Myslimane. E dyta dhe kryesore ka të bëjë me qëndrimin e palëkundur të egjiptianëve për çështjen e Libisë. Turqit do të duhet të largohen plotësisht nga Libia për të arritur një marrëveshje, tha Kajro, duke iu referuar pallatit presidencial në Ankara. Qëndrimi shumë i qartë i aktorëve, si SHBA-ja, për çështjen e Libisë, pra referimi në nevojën apriori për tërheqjen e të gjitha forcave të huaja dhe mercenarëve të tyre nga vendi, mbyll çdo dritare që mund të përdoret atje. Erdogan, për të luajtur kartën “anti-ruse”.
Vëzhguesit me përvojë janë të shqetësuar se Ankaraja do të testojë marrëveshjen greko-egjiptiane për të provuar se “Atdheu blu” nuk është një ideologji abstrakte, por një realitet për të cilin Turqia është e gatshme të luftojë. Tashmë në reagimet e Ankarasë (publike dhe në prapaskenë) vendosja e kabllove nuk shihet si një lëvizje abstrakte, por si një sfidë ndaj shelfit kontinental, pra ndaj të drejtave sovrane turke, fakt që në fillim paralajmëron një lëvizje më dinamike në mbrojtje të tyre.
Për Athinën, natyrisht, nuk bëhet fjalë për tërheqje, pasi kjo është një marrëveshje që ndjek kufijtë e një kursi krejtësisht ligjor, brenda një zone që është demarkuar në mënyrë të padiskutueshme në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe në fuqi të plotë. Megjithatë, përvoja nga përpjekjet kërkimore “Nautical Geo” në lindje të Kretës ishte shumë kritike për mënyrat e reagimit të Turqisë. Natyrisht, në rast se Ankaraja zgjedh të ecë përpara në këtë çështje, do të duhet të përballet jo vetëm me Greqinë, por edhe me Egjiptin.
Në këtë mjedis është absolutisht e qartë se Athina dëshiron të mbajë kanalet e saj të hapura. Krahas mundësisë së komunikimit të vazhdueshëm mes këshilltares diplomatike të kryeministrit Eleni Sorani dhe Ibrahim Kalin, po tentohet të mbahet në sipërfaqe e ashtuquajtura “axhendë pozitive”. Dy zëvendësministrat bashkëpërgjegjës, Kostas Frangogiannis dhe Sedat Onal, do të takohen për këtë në fillim të nëntorit. Ndoshta takimi më i rëndësishëm i ditëve të fundit ishte megjithatë ai i ministrit të Mbrojtjes Kombëtare Nikos Panajotopoulos me homologun e tij turk Hulusi Akar.
/ Abcnews.al
