Dominique de Villepin bëri emrin e tij me një fjalim të paharrueshëm në këshillin e sigurimit të OKB-së në shkurt 2003, pak para pushtimit të Irakut të udhëhequr nga SHBA.
De Villepin, ish-kryeministër i Francës dhe ministri i jashtëm francez i atëhershëm, në fakt sinjalizoi synimin e Francës për të vënë veton ndaj një rezolute të OKB-së që autorizonte luftën, duke detyruar SHBA-në dhe Britaninë e Madhe të vepronin në mënyrë të njëanshme.
Ai paralajmëroi se strategjia e Uashingtonit do të çonte në kaos në Lindjen e Mesme dhe do të minonte institucionet ndërkombëtare.
Lutja profetike u prit me duartrokitje, një ngjarje e rrallë në dhomën e këshillit të sigurisë. Kjo çoi në përfshirjen e diplomatit të karrierës si personazh në shfaqjen kundër luftës të David Hare të vitit 2004, Stuff Happens.
Tani, veterani i politikës franceze, i cili paralajmëroi për rreziqet e mbështetjes së tepërt të Evropës në SHBA shumë vite përpara se të bëhej një opinion i zakonshëm në Paris ose Berlin, është kthyer me këshilla se si t’i përgjigjet prishjes më serioze në marrëdhëniet e Evropës me SHBA në 80 vjet.
Ndërsa Donald Trump i largon aleatët më të vjetër të Amerikës me shpejtësi alarmante, liderët evropianë po përpiqen të përshtaten me rendin e ri, kaotik botëror. Por De Villepin beson se ka gjithashtu një mundësi që Evropa të bashkohet pas demokracisë liberale dhe të mbushë vakumin e lënë pas nga administrata Trump. Ai është i bindur se ka nevojë urgjente për pavarësi evropiane në mbrojtje, siguri kombëtare dhe teknologji.
Është një reflektim i alarmit në Evropë që Parisi, muajin e fundit, është i mbushur me diplomatë, kryeministra dhe krerë shtetesh vizitore. Të hënën Emmanuel Macron u bë lideri i parë evropian që u mirëprit në Shtëpinë e Bardhë që nga kthimi i Trump në pushtet. Por Macron ka mbledhur gjithashtu liderët botërorë për të diskutuar koalicionet e reja të mundshme të vendeve që janë të gatshme të ndërhyjnë për të zbutur pasojat e riorganizimit të Trump në Ukrainë dhe gatishmërinë e tij të dukshme për të braktisur demokracinë liberale.
Politika e jashtme e Trump është e paparashikueshme, por ai duket se tani është në anën e Rusisë në lidhje me Ukrainën. Edhe kur Macron ishte në Shtëpinë e Bardhë duke u përpjekur të shpëtonte lidhjet transatlantike, SHBA votuan me Rusinë kundër një rezolute të OKB-së që dënonte luftën e Vladimir Putin. Koreja e Veriut dhe Bjellorusia ishin vetëm një pjesë e vogël e vendeve të tjera që pasuan SHBA-në.
“Tani kemi tre superfuqi joliberale: Rusinë, Kinën dhe SHBA-në”, thotë De Villepin. “Amerika nuk mund të konsiderohet më një aleate e Evropës”. Por ai paralajmëron se SHBA-të nuk do të përparojnë në këtë botë të çrregullt, të mbijetesës së më të fortit që po krijon, “sepse ato do të jenë plotësisht të izoluara”.
Ai e sheh kthesën autoritare të Trump si një krizë dhe një mundësi për Evropën që të bashkohet pas një qëllimi të ri të përbashkët. “Pasoja e kësaj do të jetë një zgjim evropian i demokracisë. Ne do të luftojmë për demokracinë liberale më shumë se kurrë. Sepse pyetja tani është me të vërtetë: sovranitet apo nënshtrim.”
Arritja e sovranitetit evropian tingëllon logjike, por si të arrijmë atje? De Villepin sugjeron një plan me tre pika për një kontinent më të sigurt dhe më të pavarur. Hapi i parë është zhvillimi i një pakti të përbashkët të mbrojtjes në Evropë, me një nxitje të konsiderueshme për industrinë evropiane të mbrojtjes. “Ne duhet urgjentisht të zhvillojmë sistemet tona, dhe jo vetëm të blejmë nga SHBA-ja”.
E dyta është rritja e investimeve në inovacion dhe teknologji, siç përshkruhet në raportin e Draghi-t vitin e kaluar, i cili paralajmëroi për një “rënie të mprehtë” për Evropën në mungesë të një rritjeje vjetore të shpenzimeve prej 800 miliardë euro.
Hapi i tretë është forcimi i bashkëpunimit franko-britanik për mbrojtjen, inteligjencën, çështjet bërthamore dhe Ukrainën, ku De Villepin dëshiron të shohë garanci të qarta sigurie në rast të një traktati dhe armëpushimi.
“Ne duhet ta marrim fatin tonë në duart tona”, thotë ai. “Ndaloni së besuari në iluzione. Trump po braktis Ukrainën dhe Musk po mbështet lëvizjet ekstremiste në Evropë, sepse ata duan një BE më të dobët. Ata e kuptojnë se Evropa tani është pengesa kryesore për vizionin e tyre. Dhe kjo, natyrisht, nuk është e pranueshme.”
