“RSV” njihej nga mjekët si një virus sezonal që u shfaq në dimër, por në muajt e fundit, në Hemisferën Veriore ka pasur një rritje të habitshme të rasteve.
Në fillim të vitit 2021 stafi në Spitalin e Fëmijëve “Maimonides”në Brooklyn, New York, kishin filluar të ndjenin një ndjenjë lehtësimi të kujdesshëm. Rastet e Covid-19 në qytet po binin.
Si një efekt anësor i distancimit shoqëror, mbajtjes së maskave dhe larjes së duarve, ata kishin parë gjithashtu shumë më pak infeksione të tjera, siç është gripi. Por më pas në mars një numër në rritje i fëmijëve dhe foshnjeve që kolliten mbërritën në spital, disa prej tyre luftuan për të marrë frymë.
Ata ishin infektuar me RSV, virusi që shkakton probleme me frymëmarrjen, i zakonshëm gjatë periudhës dimërore që mund të shkaktojë probleme në mushkëri. Në këtë kohë të vitit, rastet e RSV duhet të ishin në rënie. Në vend të kësaj, ato ishin shumëfishuar. Sipas specialistëve mjeksor, sjellja e çuditshme e virusit duket të jetë një pasojë indirekte e pandemisë Covid-19.
Vitin e kaluar, bllokimet dhe masat higjienike ndaluan përhapjen e koronavirusit, por edhe viruse të tjera siç është RSV. Si rezultat, fëmijët nuk patën mundësinë për të ndërtuar imunitet kundër tyre.
Pasi masat u liruan, RSV gjeti një grup të madh të foshnjave dhe fëmijëve të prekshëm për t’u infektuar, duke çuar në ngritje të papritura në kohë të papritura. Përhapjet jo sezonale i shtrinë repartet në kufijtë e tyre, i vunë familjet në gatishmëri dhe treguan se sa thellë Covid-19 dhe masat shoqëruese kishin riformuar botën.
Për stafin në terren, përvoja ishte dramatike. “Njësia e kujdesit intensiv përsëri u mbingarkua, këtë herë jo me Covid, por me një virus tjetër,” kujton Rabia Agha, drejtoreshë e departamentit të sëmundjeve infektive pediatrike në Spitalin e Fëmijëve Maimonides. Në kulmin e shpërthimit, në fillim të prillit, shumica e fëmijëve të pranuar në ICU po infektoheshin me RSV.
Në të gjithë botën, virusi shpërtheu në popullatat e fëmijëve të vegjël të cilët ishin mbrojtur nga sëmundjet infektive për muaj, dhe tani u ekspozuan papritmas ndaj tyre.
“Na befasoi. Ne e dinim se ishte diçka për të cilën duhet të përgatiteshim, por nuk menduam se do të ishte aq shumë,” thotë Christoph Berger, kreu i departamentit të sëmundjeve infektive dhe epidemiologjisë spitalore në Spitalin e Fëmijëve Universitar.
Në spitalin e tij, rastet e RSV zakonisht arrijnë kulmin në janar dhe sillen rreth zeros në muajt e verës nga qershori deri në gusht.
Këtë vit, nuk kishte raste në dimër. Në vend të kësaj, ata filluan të rriten ndjeshëm në qershor, pastaj u rritën në 183 infeksione në korrik, më e lartë se në stinët e dimrit të mëparshëm.
“Ne ishim të mbushur, çdo shtrat ishte i zënë, dhe kjo është një sfidë,” kujton Berger për kulmin e shpërthimit në korrik. Spitali i tij duhej të transferonte foshnjat dhe fëmijët e sëmurë me RSV në spitalet e tjera që kishin akoma hapësirë. Disa spitale të tjera zvicerane përjetuan të njëjtën gjë.
RSV paraqiti një problem më të madh për ta sesa koronavirusi gjatë verës në Zvicër. “Ne nuk kishim pothuajse asnjë rast Covid gjatë asaj periudhe,” thotë Berger. Të paktët fëmijë që erdhën në spital me Covid u shëruan relativisht shpejt. Ata me RSV qëndruan më gjatë,” thotë ai.
Një infeksion RSV nuk është në vetvete një shkak për alarm. Sipas Qendrave Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, shumica e fëmijëve do ta kenë pasur një deri në moshën dy vjeç.
Shumica do ta përjetojnë atë si një sëmundje e ngjashme me ftohjen, me hundë dhe kollë, dhe do të shërohen vetë. Por në disa foshnje dhe fëmijë të vegjël, mund të shkaktojë bronkiolit, një inflamacion i pjesëve të poshtme të mushkërive.
Ata mund të kenë vështirësi të marrin frymë dhe të ushqehen. Rreth 1-2% e foshnjave nën 6 muajsh me RSV duhet të çohen në spital dhe t’u jepet oksigjen shtesë përmes një maskë ose tubave në hundë për t’i ndihmuar ata të shërohen.
Disa gjithashtu mund të kërkojnë një tub ushqyes. Me atë mbështetje, shumica do të bëhen më mirë brenda pak ditësh. Para pandemisë koronavirus, spitalet në mënyrë rutinore përgatiteshin për rritje të RSV përpara dimrit. Pacientët më të rrezikuar, siç janë foshnjat e parakohshme dhe ata me probleme ekzistuese të mushkërive dhe zemrës, mund të mbrohen me marrjen e një sërë antitrupash që ndihmojnë në luftimin e virusit.
Një pyetje e madhe është se çfarë do të thotë ky model i ri për muajt e ardhshëm. Një rritje e verës nuk do të thotë domosdoshmërisht se nuk do të ketë më shumë raste kur moti bëhet i ftohtë. Dhe në disa zona, rastet po fillojnë të rriten tani, në fillim të vjeshtës.
Me rihapjen e shkollave, viruset përfshirë RSV do të kenë më shumë mundësi për t’u përhapur. Por sjellja e të rriturve mund të jetë edhe më vendimtare.
Në Zvicër, çerdhet dhe grupet e lojërave mbetën të hapura gjatë gjithë dimrit, dhe fëmijët e vegjël nuk mbanin maska. Megjithatë, pothuajse asnjë fëmijë nuk u infektua me infeksione si RSV dhe gripi atë dimër, me sa duket sepse masat higjienike të të rriturve ndihmuan në mbrojtjen e tyre.
“Njerëzit gjithmonë thonë se fëmijët infektojnë të rriturit, por nëse mendoni për këtë, nuk ishte aspak kështu këtu, ishte e kundërta,” thotë Berger. “Kur të rriturit dhe fëmijët më të mëdhenj mbajnë maska, respektojnë distancimin shoqëror dhe lajnë duart, ne nuk shohim as grip as RSV. Dhe kur ata heqin masat e tyre, virusi qarkullon përsëri, dhe më shumë fëmijë të vegjël përfundojnë në spital.”
Larja e duarve dhe mbajtja larg foshnjave të prekshme nga njerëzit me rrjedhje hundësh dhe kollë, mund të ndihmojnë në ndalimin e përhapjes të infeksionit. Gjithashtu mund të rrafshojë kulmin e një epidemie RSV, duke siguruar që spitalet të kenë kapacitetin të kujdesen për çdo fëmijë që ka nevojë për ndihmë.
Në Spitalin e Fëmijëve Maimonides në Brooklyn, kulmi i rritjes së RSV ka kaluar. Por Agha sheh një mësim më të gjerë për spitalet që përshtaten me botën pas Covid-19.
“Ajo që na mësoi ishte se ju duhet të jeni të përgatitur,” thotë Agha. “Këto nuk janë të njëjtat kohë si dy vjet më parë. Jeta ka ndryshuar, bota ka ndryshuar, dhe këto viruse po evoluojnë dhe sillen në mënyra të papritura.”
